Een leider denkt niet in lijstjes…

Door uitgeverij Eburon zijn wij gevraagd om mee te doen aan een blogtour. Als aanleiding hebben zij het boek Hoezo, de baas! genomen, geschreven door Katinka Velthuijs. Een boek dat zij graag in de markt willen zetten.

Naast dat wij altijd zeer geïnteresseerd zijn in leiderschap, zijn wij ook geïnteresseerd in marketing en nieuwe strategieën.  Die nieuwsgierigheid heeft ertoe geleid dat wij voor het eerst in onze bloggeschiedenis op aanvraag een boek recenseren. Ook hebben we ons oog geworpen op de andere blogs om te kijken of deze strategie echt werkt.

Maar goed, dan nu Hoezo, de baas! dat als ondertitel draagt Van lijstjes naar leiderschap… Een makkelijk leesbaar boek met daarin leiderschapsthema’s van deze tijd verwerkt.

Het verhaal

Hoezo, de baas! gaat over leiderschap bij een grote verzekeringsmaatschappij. Katinka Velthuijs kiest ervoor om haar visie op leiderschap te verwoorden in een verhaal. In het eerste gedeelte gaat het over leidinggevenden die zich alleen maar richten op het resultaat en druk zijn met het maken van lijstjes en in het tweede gedeelte komt een authentieke leider om de hoek kijken die ervoor zorgt dat mensen vertrouwen hebben en mee durven denken in de organisatie. Het boek laat zien hoe mensen op elkaar kunnen reageren en hoe die dynamiek elkaar kan versterken in negatieve of juist positieve zin. In grijze vlakken wordt hier en daar theorie verwerkt, zoals bijvoorbeeld op bladzijde 144 waar het Anglo-Amerikaanse model tegenover het Rijnlandse model gezet wordt.

In het verhaal is dus de leider die vertrouwen schenkt de goede terwijl de andere leiders er bekaaid afkomen. Dat heeft niet alleen te maken met de lijstjes die ze maken, maar ook met het feit dat ze compleet over hun mensen heenwalsen. Zij zijn alleen nog maar gefixeerd op de lijstjes en schijnen te vergeten dat de data die daarop staan over echte mensen gaat. Stellen die mensen kritische vragen dan gaan ze die mensen en vragen uit de weg.

De Praktijk

Het thema uit het boek sluit goed aan bij onze visie: heb je team voor ogen. Vertrouwen werkt alleen als je de mensen echt ziet en naar ze luistert en vervolgens ook iets doet met de signalen die je opvangt.

Het boek beschrijft twee uitersten. En daar zit dan precies de crux.  De vraag is wat is de praktijk. Wij denken dat de praktijk veel genuanceerder in elkaar steekt. Er zullen weinig leidinggevenden zijn die nooit naar hun mensen luisteren. Er bestaan ook geen leidinggevenden die altijd naar hun mensen luisteren. Als je nooit iets doet met de signalen die je opvangt, dan haal je veel weerstand op je hals maar als je altijd erin meegaat kan je geen richting geven. Wat is goed luisteren? Mensen willen gezien worden!

In de praktijk horen ook wij vaak de klacht dat men zich niet gezien, gehoord en gewaardeerd voelt. De oorzaak hiervoor is verschillend. Je ziet leidinggevenden die het omgaan met mensen lastig vinden en daarom zich liever verschansen in hun kantoor in plaats van in het werkveld. Of je ziet leidinggevenden die een overvolle agenda hebben en niet meer de tijd en energie hebben om zich op datgene wat het belangrijkste is zich te richten, namelijk op hun mensen. Of je ziet leidinggevenden die zich alleen maar richten op wat beter kan zonder oog voor wat er goed gaat. Of je ziet leidinggevenden die meedenken als kritiek ervaren en zelf geen fouten durven maken.

Authentiek Leiderschap

In het boek wordt gesproken over authentiek leiderschap. Vertrouwen bouwen en oog hebben voor je mensen is authentiek leiderschap zo wordt er gesuggereerd. Zijn bovenstaande voorbeelden dan inauthentiek? Ik denk het niet! Sterker nog, het onvermogen van veel leidinggevenden is zo authentiek als het maar zijn kan. Om een goed leidinggevende te zijn is meer nodig dan alleen authenticiteit. Er is meer nodig dan alleen zelf te snappen wat je mensen nodig hebben. Ook het bedrijf of organisatie moet bereid zijn om te investeren in dat wat nodig is.

Balans opmaken

Een goede leidinggevende is in onze ogen ook niet alleen bezig met de mensen. Een goede en succesvolle leidinggevende weet wanneer wat nodig is. En als het nodig is om de balans op te maken, dan doe je dat. En als het nodig is richting te geven, dan doe je dat. Maar om te weten wat wanneer nodig is, daar is wijsheid voor nodig. Je hebt je in te leven in het werkveld. Je moet je neus op de werkvloer laten zien. Mensenkennis is onontbeerlijk en luisteren naar je mensen is iets wat noodzakelijk is. In het moment keuzes maken en weten wat je moet doen, is heel handig, anders moet je later zoveel rommel opruimen. Dat vergt iets van leiders en leidinggevenden. Dat kost jaren van ervaring opbouwen, jezelf blijven scherpen, je kwetsbaar op durven stellen, maar ook fouten durven maken, beslissingen durven nemen en sorry zeggen als dat nodig is.

Om te kunnen excelleren als leidinggevenden heb je ook je organisatie nodig. Als die niet achter je staat, je helpt sturen en ook met wijsheid de zaken durft te benaderen, dan ben je als leidinggevende vogelvrij. Hoeveel tijd is de nieuwe leidinggevende in het boek gegund om het vertrouwen op te bouwen en te faciliteren waar nodig?

Samen fouten durven maken. Samen voor het resultaat gaan. Niet ieder voor zichzelf. Niet hoeven scoren, maar met het oog voor mens en organisatie. Dat is de kunst. En die werkelijkheid ligt zo genuanceerd, dat wij in ieder geval voor onszelf weten dat we elke dag wel een steek laat vallen. De balans houden tussen wat je mensen nodig hebben en het resultaat dat gehaald moet worden, die balans is erg dun.

Nee, een leider en goed leidinggevende denkt niet in lijstjes, maar durft wel de balans op te maken waar nodig. Een leider is niet een lijstje, maar schildert zelf zijn schilderij. Hij kiest de kleuren en durft te doen wat nodig is om het resultaat te halen, zowel aan de P kant als aan de O kant.

Volgens het boek(je)?

Nog even terug naar het boek. Een verhaal blijft een verhaal, de praktijk is soms helaas zelfs schrijnender maar vaak ook veel genuanceerder. Voor alle leidinggevende ligt er de uitdaging om de goede balans te vinden. Leidinggeven en een leider zijn gaat nooit volgens het boekje. Als je leiderschap nu vanuit een boekje zou kunnen leren, dan zouden er meer medewerkers blij zijn met hun leidinggevende en de leidinggevenden zelf waarschijnlijk ook…