De zelfstandige professional

03 oktober 2013

Een modewoord in het bedrijfsleven en in overheidsorganisaties is de ‘zelfstandige professional’. Als je vervolgens gaat vragen wat dit nu betekent in de praktijk, dan kunnen weinig mensen aangeven hoe iemand moet functioneren als hij zelfstandig functioneert.

Ook zelfsturend is al een tijdlang een veelgebruikt woord in managementland. Google maar eens ‘zelfsturend’ of ‘zelfsturende teams’. Wikipedia heeft zelfs een wiki geschreven over ‘zelfsturend team’.

Goed streven

Natuurlijk is het een goed streven om mensen zo zelfstandig mogelijk hun werk te laten doen. Dat is niet iets wat van het een op het andere moment gerealiseerd kan worden. Het heeft onder andere te maken met wat medewerkers in de achterliggende jaren gewend waren. Moesten ze overal verantwoording over afleggen, of konden ze hun gang gaan? Zijn ze verwend in de achterliggende jaren en daarmee ook verwaarloosd?

Kortom, allereerst moet je het uitgangspunt bepalen en dan kan je kijken wat er nodig is om een team zelfsturend te laten worden en professionals zelfstandig.

Zelfstandigheid – 7 elementen voor succes

Maar wat betekent dat nu precies zelfstandig? Kan dat betekenen dat iemand zonder te sparren beslissingen neemt en zijn eigen gang kan gaan? Zelfstandig en zelfsturend betekent in mijn opinie niet alleen werken of alles alleen doen. Om zelfstandig te kunnen werken, zijn de volgende elementen nodig dit tot succes te laten zijn:

De medewerker moet inzicht hebben in zijn eigen sterke en zwakke kanten. Zo kan hij hulp inroepen als het gaat om zijn zwakke kanten.
De medewerker moet weten wat de sterke en zwakke kanten van de collega’s zijn waarmee hij moet samenwerken. Zo kan hij daarop anticiperen.
De medewerker moet goed inzicht hebben in zijn functie. Wat wordt er precies verwacht?
De leidinggevende en de medewerker moeten concrete resultaatafspraken maken, zodat helder is wat het resultaat moet zijn.
De medewerker moet in staat zijn om hulp te durven vragen en moet zich kwetsbaar op durven stellen (daarvoor is het wel nodig dat er een veilige werkomgeving is).
De medewerker moet anderen durven aanspreken en moet in staat zijn feedback te kunnen ontvangen en het op waarde te kunnen schatten.
De medewerker moet weten wanneer hij moet opschalen oftewel hij moet weten wanneer hij zijn leidinggevende moet betrekken bij vraagstukken of problemen. Dit leidt tot een goed samenspel met de leidinggevende.

Realistische blik

Met andere woorden, er komt veel kijken bij het zelfstandige professional zijn. Je kan je ook afvragen of iedereen in staat is om verantwoordelijkheid te nemen voor de bovenstaande 7 punten. Zolang we daar met elkaar niet realistisch naar gaan kijken, zullen er (grote) fouten gemaakt blijven worden en zullen we voor situaties staan waar we nooit voor hadden willen staan.

Maar als je als leidinggevende in staat bent om te kijken wie wat nodig heeft in je team, dan kan je het team naar grote hoogte brengen. Geduld en geloof in het kunnen van mensen zijn dan wel sleutelwoorden.